Minimalisme en de huidige consumptiemaatschappij
Geboren worden in de westerse samenleving met al haar luxe is een cadeautje. We komen niets tekort en hebben alles wat nodig is om een dergelijk leven te leiden. Toch ligt hier een gevaar op de loer. We zijn ons hiervan namelijk niet meer voldoende bewust en vinden het normaal.
Naarmate inkomsten stijgen, stijgen voor de meesten ook de uitgaven. Herken jij dit ook? Wat gaat hier dan mis? We zijn altijd op zoek naar meer inkomsten, want we willen maar al te graag een groter huis, een mooiere auto en meer andere luxe spullen. Onbewust van onze conditionering en programmatie, waarin we door de consumptiemaatschappij gedirigeerd worden om meer en meer spullen te kopen, geven we meer uit naarmate we ook meer inkomsten hebben. Daar is waar het mis gaat! We worden er zelfs vaak toe gedreven om nog meer tijd te besteden meer inkomsten te genereren, zodat we nog meer kunnen uitgeven. Dit is een psychologische gewoonte van ons brein, dat hiervan op korte termijn gelukkig wordt. Het geluk ga je hier echter niet vinden.
In onze blog ‘op zoek naar een vrije mindset in de huidige consumptiemaatschappij’ haalden we al aan, dat we ons niet voldoende bewust zijn van het leven dat we leiden en dus niet uit deze gouden kooi kunnen ontsnappen. In onze maatschappij en cultuur zijn we geconditioneerd om te gaan studeren, te gaan werken voor een baas en worden we gestimuleerd om steeds maar consumptiegoederen aan te schaffen. Naarmate je inkomsten stijgen, waarvoor je wellicht zelfs meer gaat werken, is de verwachting dat je een nog groter huis koopt, een nog grotere auto gaat rijden, nog meer gaat shoppen, vaker uit eten gaat en nog meer andere luxe consumptiegoederen aanschaft. Tegen de tijd dat je met pensioen mag, mocht je dat überhaupt al halen, krijg je eindelijk vrije tijd om echt te gaan doen waar je gelukkig van wordt.
Waarom vinden we ons geluk in een minimalistische leefstijl?
Het antwoord is simpel. Less is more! Minder bezittingen betekent dat je minder inkomsten nodig hebt en leidt tot meer vrije tijd. Minder bezittingen zorgen ervoor dat je minder zorgen hebt om al deze bezittingen en dus meer vrije tijd. Meer vrije tijd zorgt ervoor dat je de dingen kunt doen, die je altijd graag had willen doen en die ertoe doen. Het hebben van minder bezittingen leidt tot meer geluk. Less is more!
Waar vinden we ons geluk?
Geluk zit hem in de kleine dingen, in ervaringen en emoties, waar je ook op lange termijn met een gelukkig gevoel op terugkijkt. Voor ons is dat onder andere een lekker zonnetje op je gezicht, aan zee luisterend naar de golven, kijkend naar de visvangende pelikanen en krabbetjes tussen de stenen. Het meer leven in de natuur. In het maken van mooie reizen door de meest prachtige landschappen en ontmoetingen met de meest bijzondere culturen. Meer tijd met elkaar doorbrengen en meer tijd besteden aan hobby’s en passies.
In onze westerse cultuur zijn wij ontzettend verwend. Dat je bijvoorbeeld altijd elektriciteit, stromend water, een supermarkt in de buurt en een dak boven je hoofd hebt, is niet meer dan normaal. Daar zijn we ons vaak niet van bewust. Door onze reizen en verschillende culturen die we ontmoet hebben, worden we hieraan regelmatig herinnert.
Zo was een meisje in Cambodja ontzettend blij met een fles shampoo, waarmee ze voor het eerst in haar leven haar haren waste en zeepbellen kon maken. Stammen die we in de jungle van Borneo bezochten hebben we ontzettend blij gemaakt met een pak koekjes. De lessen Engels die Chantal gaf in Indonesië en Cambodja aan de kinderen, die voor deze kennis zo dankbaar waren. Daarnaast werden we geconfronteerd met Afrikanen die elke dag kilometers moesten lopen voor hun drinkwater en woonden in krottenwijken.
Ga voor jezelf maar eens na, wat jouw geluksmomentjes zijn. De meesten komen daar niet meer aan toe, omdat ze er de tijd niet voor nemen. Waarom hebben we er geen tijd meer voor? Omdat onze tijd die we hebben meestal onbewust invulling krijgt op basis van de voorwaarden die de consumptiemaatschappij ons oplegt.
Spullen ontnemen ons het bewustzijn tot wat er werkelijk toe doet
Observeer maar eens wat bewuster de mensen om je heen. Bijvoorbeeld op straat, in de auto, in de lift of tijdens een lunchpauze. Mensen zitten continu op hun telefoon. Je kunt tegenwoordig immers alles met je telefoon en je bent altijd voor alles en iedereen bereikbaar. Een mooi voorbeeld hiervan zie ik dagelijks hier op Bonaire. Veel mensen betalen veel voor een vakantie naar Bonaire. Ze liggen op een prachtig strand met wuivende palmbomen, maar kijken vervolgens uren op hun telefoon en zien daardoor niet dat er een groep dolfijnen langs zwemt. Mijn telefoon neem ik niet meer mee, als ik naar het strand ga. Doe je telefoon maar eens een week weg en je zult versteld staan van alle bijzondere dingen om je heen. Overigens gaan de meeste van die telefoons tegenwoordig niet langer mee dan twee jaar en dus ben je verplicht om daarna een nog duurdere te kopen.
Het gras is niet altijd groener bij de buren
Een ander mooi voorbeeld is het aanschaffen van een steeds duurdere auto. De eerste weken ben je ontzettend trots op je nieuwe auto, maar die emotie ebt al snel weg en voor je het weet ben je weer toe aan je volgende nog duurdere en luxere auto, waar je nog harder en wellicht meer voor moet werken. Je collega heeft immers ook net het nieuwste model aangeschaft.
Het levert je meer zorgen op. Je wilt niet dat ze je auto weghalen, er een kras op komt of een vieze auto. Daarbij wil je kunnen blijven vertrouwen dat deze je altijd van A naar B brengt. Dat alles kost je dus ook weer tijd. Je moet je auto wassen, binnen netjes stofzuigen, eens in de zoveel tijd een beurt laten geven en een goede allrisk verzekering afsluiten. Ga maar eens na hoeveel andere materialistische spullen je nog meer hebt, die je ook tijd kosten. Al die tijd had je ook een andere invulling kunnen geven, met zaken die er echt toe doen.
Wij rijden hier in een oude Hyundai Terios. De keuze hier op het eiland is beperkt en daarom zijn de meeste mensen, net als wij, al snel blij met een auto die ze dagelijks van A naar B brengt. Roest, een kras of een deuk meer of minder, wij maken ons niet druk. Door de stoffige wegen, de bezoekjes aan het strand met de honden achterin, is onze auto niet spik en span. Dat geldt overigens voor de meesten hier, dus daar zul je nooit iemand over horen.
Meer, groter, duurder
Ook is het gebruikelijk een steeds duurder en groter huis aan te schaffen, want dat is nodig om al onze spullen kwijt te kunnen. Logisch als we ons niet bewust zijn van de reden waarom we al deze spullen aanschaffen. Wat doen we dan om al die kamers vol te krijgen? Juist nog meer spullen aanschaffen die we eigenlijk niet nodig hebben. Ook dit was voor ons heel herkenbaar. We hadden een complete kamer opgeofferd als inloopkast en ja die kledingkast moest dus nog vol geshopped worden. Een andere kamer hebben we volgezet met fitnessapparaten. Oja, laten we de zolderkamer dan maar omtoveren tot een heus katten resort met alles erop en eraan. Voordat we emigreerden naar Bonaire heb ik zeker 50 vuilniszakken met kleding weggebracht naar het Leger des Heils (niets is mooier dan weggeven en iemand anders blij maken). Zeker 2/3 van de kleding in die 50 vuilniszakken hadden we afgelopen 2 jaar nooit aangeraakt. Een groot deel van de rest van de inboedel hebben we verkocht via Marktplaats of ook weggegeven. Ik kan je vertellen dat er behoorlijk wat mensen voor de deur hebben gestaan. Ook verkochten we ons huis, omdat we niet wilden leven met schulden en ons echt vrij wilden voelen.
De voordelen van minimalisme
Minder uitgaven en dus meer tijd
Doordat je minimaliseert in je uitgaven, heb je dus ook minder inkomsten nodig. Je zou dus minder kunnen gaan werken. Dat is ook precies wat wij nu doen. Wij werken beiden 20 uur in de week. Kijk eens wat een tijd je overhoudt om de dingen te doen, die je echt nog wilt doen en de tijd die je hebt voor elkaar.
Het is natuurlijk maar net waar je voor kiest. De FIRE (financially independent retire early) beweging bijvoorbeeld doet hetzelfde qua uitgaven, maar gaat er ook vanuit dat je nog behoorlijk wat inkomsten hebt en dat je dus kiest om nog veel tijd te stoppen in het genereren van inkomsten. Het verschil tussen inkomsten en uitgaven wordt op lange termijn belegd en het 8e wereldwonder (rente op rente) zorgt ervoor dat je eerder met pensioen kunt gaan.
Beter voor het milieu en welzijn van onze planeet
Mocht je nog niet overtuigd zijn dat een meer minimalistisch leven beter is voor ons allemaal, dan wil ik je nog graag wijzen op het volgende. Het produceren van al die spullen gaat natuurlijk ook gepaard met een enorme uitstoot van gassen die schadelijk zijn voor onze planeet. Maar ook de grondstoffen die nodig zijn voor het produceren van al onze spullen zorgt voor het verdwijnen van de meest mooie plekken op onze aarde. De oceanen worden gebruikt als dumpplaats. Deze plastic soep verstoort de onderwaterwereld en spoelt vervolgens weer aan op land. Ook aan de oostkust van Bonaire ligt het vol plastic, evenals dood koraal.
In onze reizen door de jungle zagen we hoeveel regenwouden er gekapt worden, voor de spullen die wij nodig hebben. De overbevolking van India zorgt voor de nummer 1 vuilnisbelt en vervuiling op de wereld. Zonder mondkapje red je het niet in de straten van Delhi. Willen wij onze planeet zo achterlaten voor de generaties die nog zullen volgen?
Mentale rust
Minimalisme geeft je rust. Je hoeft je immers niet meer druk te maken om de spullen die je niet meer hebt. Een kras op je dure auto, levert je namelijk wellicht een week een slecht gevoel op. Omdat je met jezelf afgesproken hebt je kleding te beperken hoef je jezelf niet meer continu te laten beïnvloeden door de laatste mode die dagelijks op je afgevuurd wordt. Wat te denken van alle dure designmeubelen die iedereen maar al te graag in zijn huis wilt hebben. Waar je vervolgens bijna niet op durft te gaan zitten, omdat je bang bent dat ze kapot gaan. Zo zijn er nog talloze voorbeelden te bedenken. Als minimalist hoeven we onszelf niet meer druk te maken om al deze zaken, dat geeft mentale rust.
Ook kun je minimaliseren in je sociale leven. Waarom zou je energie blijven stoppen in mensen, die je alleen maar energie kosten? Al die verjaardagen, feestjes en andere verplichte nummers waar je niet op zit te wachten, dat is pas zonde van je tijd. Maak daar duidelijke keuzes en het zal je agenda dermate opschonen.
Hoe start ik met minimalisme?
Ontspullen
We begrijpen dat het moeilijk is om spullen los te laten, vooral spullen met emotionele waarde. Begin maar eens als eerste stap met bijvoorbeeld je auto. Trek je dashboardkastje maar eens open, in ons geval was dat vaak gewoon een veredelde prullenbak. Ervaar daarna een klein geluksmomentje als je vervolgens in een opgeruimde auto rijdt. Wellicht kun je er op den duur eens over denken of je wel werkelijk twee auto’s nodig hebt.
Vervolgens zou je in je kledingkast kunnen duiken. Maak maar eens stapeltjes van alles dat je laatste 1 tot 2 jaar niet meer aan gehad hebt. Dat kan allemaal weg. Zo ga je steeds een stapje verder en ook hier ga je een rustgevend gevoel van krijgen. Ten eerste kun je iemand blij maken met kleding, waarmee jij toch niets meer doet. Ten tweede krijg je meer rust, doordat je geen keuzestress meer hebt in wat je nou weer eens aan moet trekken. Spreek ten slotte met jezelf af dat je jezelf beperkt tot een X aantal kledingstukken. Wil je toch iets nieuws kopen, dan geef je iets anders weg.
Ook de garage, zolder en boekenkast zijn verzamel ruimtes waar je ontzettend veel spullen gaat vinden, waar je het bestaan niet eens meer van wist.
Wat is de juiste balans?
We noemden al een aantal zaken waarmee je kunt starten om te gaan minimaliseren, maar er zijn nog genoeg andere onderwerpen waarop je kunt minimaliseren en je kunt zover gaan als je zelf wilt. Minimalisme kent vele bewegingen die volgens bepaalde regels werken. Dat is niet helemaal waar wij achter staan. Als je een eerste stap gemaakt hebt, ga je al snel de mooie kanten ervan ervaren. Dat zorgt ervoor dat je probeert nog verder te minimaliseren. Maar het mag nooit ten koste gaan van je geluk. Jij bent dus zelf degene die de regels bepaalt.
Aangezien een van onze kernwaarden kwaliteit is, zoeken ook wij hier steeds naar een juiste balans. Met het oog op onze definitie van minimalisme; ‘Minimalisme is dat belangrijk maken wat voor ons écht belangrijk is en alles verwijderen wat daar niet bij helpt’, trachten wij die balans steeds te vinden. Zo kunnen wij ontzettend genieten van een heerlijke koffie uit een mooie nespresso machine of bij dat ene leuke koffietentje, daarop bezuinigen we dus niet. Chantal draagt graag mooie kwalitatieve jurkjes, ontzeg jezelf die kleding dus niet. Zorg daarnaast voor een juiste balans door dan oude kleding weg te doen, waarmee je iemand anders nog blij kunt maken. Wij worden gelukkig van avontuur en reizen. Ontzeg jezelf dit dus niet door hierop te gaan minimaliseren.
Train je mindset
Wat ons ook ontzettend geholpen heeft in het minimaliseren is je mindset te trainen in dankbaarheid, positiviteit en bewustzijn. Dat kan op vele manieren. Wij hebben er veel over gelezen (zie hier ook onze boekentips), maar ook meditatie kan hierbij helpen. Als je dat vaak doet is er meer ruimte voor positieve gedachten en daardoor dus minder ruimte voor negatieve gedachten. Dankbaarheid helpt ontzettend in het waarderen van de meest kleine dingen. Doe elke avond voor het slapen gaan maar eens een dankbaarheidsoefening of meditatie, waarin je nagaat waarvoor je die dag allemaal dankbaar bent geweest. Een mooi voorbeeld hiervan is het bewustzijn van wat je eet. Hoe is het eten dat op je bord ligt uiteindelijk tot stand gekomen? Ben dankbaar voor iedereen die dit mogelijk heeft gemaakt, het heeft namelijk nogal een lange weg afgelegd. Je zult op lange termijn merken, dat je hierdoor veel meer bewust in het leven gaat staan.
Doorbreek het verwachtingspatroon van de maatschappij
Zoals we al eerder aanhaalden, leven we in een gouden kooi met de meest mooie spullen. De behoefte aan deze spullen wordt versterkt door iedereen om je heen die ook in die consumptiemaatschappij leeft, met de producent die je dirigeert voorop. Indien jouw buurman een nieuwe auto koopt, wil jij die ook. Dit vormt jouw conditionering van wat ‘normaal’ is. Hopelijk hebben we je met het lezen van deze blog aan het denken gezet. Is dit namelijk wel ‘normaal’?
Daarnaast worden we ook beïnvloed door de media en al het nieuws dat dagelijks op je afgevuurd wordt. Het gaat tegenwoordig verder dan alleen maar de reclames die je te zien krijgt op televisie. De online wereld dicteert je namelijk ook tot koopgedrag. Dit gaat zelfs een paar stappen verder, want de online wereld weet precies waar jouw interesses liggen en speelt daarop in. Alle reclame die jij ziet op je socials zijn het resultaat van jouw online gedrag. Dit versterkt elkaar, waardoor je in een eindeloze cirkel van consumptie blijft hangen.
De enige manier om te minimaliseren is deze conditionering los te laten en echt bewust te beseffen dat je geluk niet te vinden is in materialisme. Dat is bijzonder lastig. Ons wordt het iets makkelijker gemaakt, doordat we op Bonaire wonen. Hier heb je heel weinig aanbod van grote consumptie zoals bijvoorbeeld kledingzaken, horecaketens en autodealers. Eerlijk waar, tuurlijk zijn er bepaalde dingen die we hier missen, maar het overgrote gedeelte daarvan zeker niet.
Tot slot
Het leven in dankbaarheid is een zeer belangrijk thema in het boeddhisme. Minimalisme volgt vaak uit dankbaarheid. Een boeddhist is altijd op zoek naar een balans tussen materialisme, geest en lichaam. Deze is voor iedereen verschillend en het is daarom aan jou om hier een juiste balans in te vinden.
Minder betekent niet dat je erop achteruit gaat, maar je gaat er juist op vooruit! Het geeft je juist de ruimte en tijd om jezelf te ontwikkelen als persoon en dingen te doen waar je normaal niet aan toe kwam. Minimalisme vormt dus een belangrijk onderdeel in ons geluk. Het raakt de meeste van onze kernwaarden (lees ook onze blog ‘jouw kernwaarden in het leven | op zoek naar geluk’) en vormt een onderdeel van onze levensstijl. Hierdoor houden we meer tijd en geld over voor zaken waar we echt gelukkig van worden.
Ben jij klaar voor de eerste stappen naar een meer minimalistische levensstijl?
Mocht je nieuwsgierig zijn naar het onderwerp minimalisme? Kijk dan ook zeker eens op onze boeken pagina. Hier vind je een aantal boeken die ons geinspireerd hebben.
Kijk ook zeker eens op ons Instagramaccount Reisverslaafd.
